بـــَــلـوچـی دُ گـنـیــا BALUCHI DUNYA
بلوچی زبانءَ راستیں رھبندءَ بر اَگءِ جھدے ، سیاسیءُ غیرسیاسی کارءَ چے دُوربـــَــلـوچـی دُ گـنـیــا BALUCHI DUNYA
بلوچی زبانءَ راستیں رھبندءَ بر اَگءِ جھدے ، سیاسیءُ غیرسیاسی کارءَ چے دُورمُنیر بادینیءِ کتاب “ عنکبُوت “ ءِ نامءَ
پُلیں وانوکاں ! سرجمیں کوّاس ، زانتکار ، لبزانت لچہّ کار ، ندکار ،
رم
نبیس اِے گپّے سرءَ ھم سَنت اَنت کہ ھر وڑیں زُبانءَ کہ کسے
نبشتانکے
نبشتہ بہ کنت گڑا ھما زُبانءِ جندءِ لبزاں کارمرد بہ کنت دانکہ
زُبان ئِے
تِچکءُ ڈولدار بہ بیت ءُ زُبانءَ ھچ تھریں تاوانءُھرابیءِ مہ رسیت ۔
اگاں ندکارےءِ گوْرءَ زگریں گالانی کَھت اِنت گڑا آ پہ وتی نامءِ
پیشدارگءِ ھاترا زُبانءَ گاجیلءُ لگتمال مہ کنت۔ چو کہ واجہ
مُنیربادینیءِ
نبشتانکءِ تھءَ پدّر اِنت کہ مردمءِ دل زدگ بیت ۔
بچار ! واجہءَ وتی جندءِ شھدیں لبزانانءَ یلو کتگءُ پہ ڈنّی زُبانءِ
لبزانی
ھاترا وتی ندءِ سیاھی ئِے ریتگک اَنت ۔
گُلیں وانوکاں ! اِدءَ واجہءَیک کارے اِیوکءَ شریں کرتگ کہ لھتے
ڈنّی لبزانی کَشءَ بلوچیءِ لبز آورتگ اَنت ئِے ۔
منی مولءُمراد اِے نہ کہ کسی دلگرانی بہ بیت ، نہ من اَدب دوست
نیاں ءُ نہ من ندکاراں دوست نہ داراں ! نہ نہ
منی مولءُمراد اِیش اِنت کہ واجہ مُنیربادینیءِ مھتاک سچکانءِ تھءِ
نبشتانک ” عنکبُوت‘‘ تھءِ ڈنّی لبزانی پدّری کنگ اِنت ۔
چوناھیگا بلوچیءِ تھءَ ڈنّی لبزدیگے سک باز اِنت گڑا ھرکس آ
ڈنّی لبزاں وڑے نہ وڑے کارمرد کنت اِنت ۔ بلے آ دیگے ڈنّی
لبزاں چہ ڈنّءَ زیرگءِ ھچ کوشست نہ کنت ۔
ھنچو کہ واجہ ءَ کتگ واجہءَ عربی(قرآنی) گال ” عنکبُوت“ چہ
وتی دلءِ واھگاں گوں زُرتگ زانگ بیت کہ واجہءَ بلوچیءِ گومءَ
چُشیں مسکراھی پہ چی واستا کُرتگ ؟
اگاں واجہءَ وتی نبشتانک اُردوءِ تھ ءَ بہ کُرتیں گڑا واجہءَ چُشیں
لبز زُرت کت کُرتگ اَت ، بلے بلوچیءِ تھءَ چُشیں مسکراھی روا
نہ اِنت ۔
”
تھءَ آورتگ اَنت ھنچو کہ ” علاقہ“ قبیلہ” تو “ آل اولاد “ وطن
بدری “ ماسوس “ محسوس ” رشتگ “ صورتے “ صورت ”
نقصان “ تاریخ “ ھاندان “ شے ” قصور “ دوزخ ” فکری حالت ”
اِحساس “ جال “ جالے “ مجبور “ حرکت “ حرکتے “ موجود “
خوک “ فنا “ لیپاپوتی “ حویلی
“ نی پُلیں وانوکاں ! بُہ گُش اِت کہ اِے لبزانی بلوچیءِ وتی زگریں گال نیست اَنت ؟؟؟ پدا دردءِ سرءَ درد واجہءَ وتی آزمانکانی کتابءِ نام ھم “ عنکبُوت “ اِیر کُرتگ ۔ یکبرے پدا من واجہ مُنیر بادینی گُشاں کہ تئی اِے ” عنکبوت“ مارا سک سک دردیگ کتگ ءُ بلوچیءِ بلوچیت گار کُتگ ۔ اُمیت اِنت کہ واجہ دُمپارو چُشیں درآمدیں لبزاں بلوچیءِ تھءَ مان نہ کنت ۔ اُمیت اِنت کہ واجہ چہ من دلگران نہ بیت ۔ منی دومی بُن گپّ ” والا ما بلوچ ھنچو چہ وتی زُبانءَ بے ترانگیں بے ھیال اِیں کہ ھر وھدے کہ ما گپّائیں کہ مانزانیں کہ مئے دپّءَ چی درآیگ اِنت وھدے کہ ما نبیسگائیں کہ ما نزانیں کہ چی نبشتہ کنگائیں ! ما باریں وت شموشی کُجام سیمسرانی سراِیں ۔ مارا بس ھیال گوْر اِنت کہ مئے مولءُ مراد دستءَ بئیت ءُ مئے کار شر بہ بیت بلوچی ھر وڑءَ بہ بیت تُری بہ بیت ، بس مارا پروا نیست ۔ اِدءَ من یک گپّے گُشاں کہ یک روچے من ماھتاک ” سچکان “ ءِ تھءَ چارگایتاں گڑا من وانگ ءِ بُنگیج چہ واجہ بیگ محمد بیگلءِ وشکند ” ولی ریٹا “ ءَ کت آ چُش اِنت ۔ اَڑے او ماھیگ والا ! او ماھیگ والا ترا چون چونیں ماھیگ گون اَنت ۔ گڑا نی من ھیالءَکپتاں کہ چُشیں زانتکایں مردمے چُشیں ردی بہ کنت ، گڑا مئے وڑیں نہ زانتکاریں بلوچانی بلوچی چون چہ ردیاں پھک بیت ۔ نی بہ چار اِت کہ اِے وڑیں کسان کسانیں ردیاں مئے بلوچی چون کَڑمینجو کتگ کہ کس سرپد نہ بیت کہ اے بلوچی لبزاں یا دیگے ڈنّی زُبانءِ لبزاَنت ؟ انّی لبز ” والا “ دستءَ کپتگ کہ اِے درکنگ بہ بیت اِنت ۔ اِیشی درکنگ اِنچو گران نہ اِنت ۔ والا “ اُردو ھندی لبزے “ ماھیگ والا “ ماھیگی “ زرّوالا ” زرّی “ کار والا ” کاری “ مند والا ” مندی “ یا “ مندیگ “ ھمے وڑءَ مارا بلوچی چہ ” والا “ ءَ دُور داریگی اِنت کہ اِنچو گران نہ بیا اِت مروچیگ ءَ چیں پد ما ” والا “ ءَ وتی زگریں بلوچیءِ تھءَ چی درکن اِیں منّتواراں یحٰی موسٰی مند گیاب بلوچستان
