بـــَــلـوچـی دُ گـنـیــا BALUCHI DUNYA

بلوچی زبانءَ راستیں رھبندءَ بر اَگءِ جھدے ، سیاسیءُ غیرسیاسی کارءَ چے دُور

بـــَــلـوچـی دُ گـنـیــا BALUCHI DUNYA

بلوچی زبانءَ راستیں رھبندءَ بر اَگءِ جھدے ، سیاسیءُ غیرسیاسی کارءَ چے دُور

دلگوش ۔ اِیشیءَ المّ بوان

 

 دلگوش دلگوش دلگوش

 

بلوچــــی دنیا “ءِ مولءُ مراد 

 

بلوچی دنیا یک لبزانکی تندجاہ اَیت ‘ اِدءَ سیاسی ءُ غیرسیاسیءُ مذھبی ءُ  گپءُ مواد ھچ  

 

نگواھیت 

 

بلوچی دنیا بلوچی زبانءَ راستیں راہ ءَ براَگءِ یک جھد اِیت ۔

لھتے گالانی کارمردءَ دلگوشی

باز مردم باز لوزاں سک رد نبیس اِیت کہ آ نبیس اَگءِ رھندءِ چیں


ڈنّ اَنت ۔


ھنچو کہ بلوچیءِ لبز “ ھم “ اِیشیءَ باز مردم  “ اَم “ نبیس اِیت کہ


رد اِنت اے لبز “ ھم “ یا “ ھوں “ اِنت۔


اے باز لبزاں گوں ھور کیت انت ھوں باز مردم اِیشیءَ رد نبیس


اِنت کہ راستیں رھبندے نہ اِنت اِیشیءِ ھور نبیس اَگءِ ھوریں تھر


ایش اِنت۔


ھمجرات ۔ ھم جماعت ۔ ھمسرو ۔ ھمتوار ۔ ھمکس ۔ ھمپاد ۔ ھمنیاد


۔ ھمبراہ ۔ ھمک ۔ ھم جواب ۔ ھمرنگ ۔ ھمکار ۔


اِے سرجمینانی وستہ “ ھم  “ نبیس اَگ یک راستیں راھے ۔



دیمترا  “ سید “ ءِ رھبند ءُ مئے ھَندی بلوچی “ چی تفاوت ؟


زوت پیداگ اِنت



منی لھتے جوڑ کرتگیں لبز

ساز ساچ : بزاں ساز ءُ زیمل جوڑ کنوک “


نبیسراہ :بزاں نبشتہ کنگءِ رسم ؛ رسم لخط ‘ ءُ رھبند

لھتے مردم “ لکوڑ “ گُش اِیت کہ سک رد اِنت کہ ھندی لبزے ءُ رسم الخط “ عربی “ لبزے ؛ گڑا پہ بلوچیءَ  “   نبیسراہ “ درساں شرتر اِنت۔

عربی لبز ” گال “ ءُ بلوچی

مارا زان اَگ لوٹ اِیت کہ بلوچیءِ تہا چنچو عربی گال اَست اِنت


نیگراھیءِ رو اَگءِ سوب بلوچاں عربی  لبزانی باز پکار بوتگ 


گڑا


بلوچاں تچک تچکا عربی لبز زیران کُرتگ اَنت ءُ اِیشانی بدل اِش


شوھاز نہ کرتگ۔


ءُ نی سما کپتگ کہ اِے مئے لبز نہ اَنت اِیشاں در کن اِت ، اے وھد


کم چہ کم دوسد سے سد بگندے گیش لبز پُترتگ ، بلے باز اَنچیں


لبز است کہ ھچ وڑ بدل کنگ نہ بنت اِنت ھنچو کہ  ، عید ،


رمضان ، قرآن ، رحمٰن ، رحیم ، محمد ، احمد ، غیب ، براق ، ءُ


دیگے باز لبز۔


من شمے دیما عربیءِ کم چہ کم 287 لبز آورتگ اِیشانی تہا چزے


بلوچی لبز است ءُ چزے لبز بدل بوتگ ءُ چزے بدل کنگی اِنت۔


نی من بلوچیءِ سرجمیں زانتکاراں گوں دزبندی کناں آ اِے عربی


لبزانی بدلاں شوھاز بہ کن اَنت ءُ وتی مخلوقءَ سر بہ کن اَنت


پرچی کہ بلوچیءِ جیڑھانی تہا یک مستریں جیڑھے اگاں اے


گیشنگ مہ گڑا مئے آیوکیں اوبادگ مارا ھچ رنگءَ پھل نہ کنت


من اے جدولءِ تہا آ سرجمیں عربی گال داتگ اَنت بلے بگندے اے


لبز بلوچی بدل است اِنت کہ من نہ دیستگ اَنت گڑا منءَ پھل کن


اِت۔


ءُ دیمترا بلوچی “ ھمزہ زبر “ ءَ “ بلوچیءِ گران تریں سنگ


ھنوگیں ءُ کوھنیں سرجمیں نبشتانکاں چیں جتا ۔۔۔۔ زوت پیداگ اِنت


بلوچیءِ تہا عربی لبزبلوچیءِ تہا عربیءِ بدل بوتگیں لبزبلوچی




حمال


احمق


نقرہنگرہ

بخیل
مُرّ ۔ بد
لقمہلُنکہدپار




خیار


اسبابازباب

نذرندر

برقبرگ

قدح


کوبکوپ

فاشپاشک

قفسکبست

قُفلکُبل





فیل


فکرپگرچرت
فرض


فجر


عید


عہد
پیمان
وعدہ


قَسم
سوگند
قلم
ند
خیال


قرن
سدی ۔ سدیگ
قرار
تاھیر ۔ ترھ ۔ آرام
قد


ترقی
دیمروی
طاقتتاگتزور
خاص


نقدنگد

نقشنشک

عام
لسّ
مخلوق


معاف
پھل ۔ بکش
فرق ۔ تفاوت
دگری
طرز
تھر
قِسم
تھر
فخر


حال


خبر
گپ
خیر
شری
خلاصھلت

مقصد
مولءُ مُراد
لفظلبزگال
غزل


شعر
لچّہ
صبحسُھب

سحور


لعنتنالتپِٹ
فارغپارک

صدقستکباور
یقین
باور
مخملبکمل

وحشیوکشی

عطراَنتر

عبادتاِبابت

تراویح   تُرابی

تسبیحتزبی ۔ تبزی

سطرسدرلکیر
غیب


امانتانامت

فسادپسات

خیانت


قانونکانود

سکراتسکلات

عمراُمبر

اِتفاقتپاک

نفرتنبرت

صفسرپرِد
قطار
رد
حکمھگم

قحبہ


واقفواکوب

نقدنگد

نظارہندارگ





رُخصترُسکتموکل
مشغولمُشکولدزگٹ
مغربمرگب ۔ ءِ نمازءِ وھد





معدن


لعیب
گوازی
ضررزَلل

نقصان
تاوان
خدمتھزمت

خراب
سِل
زیادہزیاتباز
دِجّالجڈّال جڈال

غُبارگُپار

قیدکیززندان
مخلوق


حُقّہ


نیفہنیپگ ۔ نِپگ ۔ شلوارءِ۔
حلالھِلار

حرام


محکممھرکممُھر
دیوثدوَوُت

ظلم


ضعیف
نزور
زحمت


تکلیف


رحمت


ظھر


سخی


ساعت


موقعموہ

صدف


صدقہ


حیرات


صلوات


ثواب


صُلح


شعبان


شروع
بندات
بنداتبنداتبنا
بناءبنابنا
شیطانابلیس

قاصد
ربّال ۔ ربالو
قبر
گور
قادر


خرجین خورجین


کُفر


کافر


کفن


قدرت


قبلہ


قد


قدم
گام
قربان
ندر
قصاب


قسمت
بھت
طالع
بھت
نصیف
بھت
قصّہ


قول


قولنج


قیامت


غرض


غضب
زھر
غلام نوکر
مصلاّ
جاہ نماز
مقابل


محبت
مھر
مَحرم


مُحرّم


مھذب


میراث


ریحان
نازبو
حق


نفر


نفس


نفس


صوت


نفسانفسی


نصیحت
پنت
نصوحنسوات

نکاح
سانگ
خالی


طبیب


حکیم


وارث


وفا


وطن
ڈیھ
حاجی


خاطر


خبیث
سِل
حجام


خیر
شر
حدّ


خزانہ


حرص


خلاف


حقیقت
راست ۔۔ دل دِل
حلوہ


حوّا


حُور


حوضھَودتلاوگ
معلوم


عارفآریپ

عاشق
شیدا
عاقبت
آسر
عالم
جھان
عالِم
زانتکار
علم
وانگ ۔ زانت
آخر
گڈ
آخرت


اِعتبار
باور
عجب


عربون
پیشگی
عرض
ارداس
عرش


ارواح


عذاب


عزازیل


عصاء
لٹ
عزّت


اصل


اصیل


عشاء


اشرفاژرپ

علاج
توجیل
عنبر


انعام
داد
انصاف


اِحسان


حال


عیب


بُراق






بقال


شرط


صبر
اوپار
 قباحت


قوم
راج
وفا


رعیّت


دغا


راضی


قاضی


رضا


رغبت


رمضان


رحل


قندیل


فاتحہ


احترام


فدا


فائدہنپ

نفعنپ

سودسیت ۔ سُت

فرض


فرق
دِگری
تفاوت
دگری
فقیر
ملنگ
فوج
لشکر
فھم
زان اَگ
ظلم


مظلوم


ظالم


فیصلہ


خرجین خورجین


دعوت
لُوٹُکی
طبلہ


رحم


زعفران


ذاتجراَت

نسلنسل

ظاھر
پدّر
مِسواکمُزواک

ضرفدرپ

جمعہ
آدینہ
عقلاَگلماش
ضرورتزلورتپکار
داعیڈاھی

طفلتبل

قضا


موقعموہ

جھنمجھندمدوزہ
جنّتجنّتبھشت
طبعتب

سفر


مسافر


دورددوروت

سلامت


مثالدرور

سُلطان


طام


موزموز

لِحم





















































بلوچی لبزانی بُندری تھر

من اِدا ھما بلوچی ءُ فارسی لبزاں دیاں کہ آ جاھےنہ جاھے لبزے نہ


لبزے یک رنگ   اَنت  ۔


 دوئیں زبان چہ بُندرا ھمبراہ اَنت ءُ پیداگ اَنت ، بلے مروچاں


گنداگءَ کیت کہ فارسیءَ وتی بُندری تھر پھک نہ بلے کم چہ کم


ویل کُرتگ، آ بلوچی اِنت کہ وتی ھما بندری رنگی داشتگ،



اِدا اِے لبزانی دیگءِ فائدہ اِیش اِنت کہ لہتے مردم بلوچی لبزانی


وتی تھر نویس اَنت ھر یکی یک رھبندے لوٹی وتی کنت ، اگاں


منی داتگیں تھرءَ اِے بلوچی لبزاں بہ نبیس اِت گڑا بلوچیءَ باز نپ


رس اِیت اِنت


فارسیبلوچیبلوچی
لثہ  ،  آروغآروگآروک
آوردنآرگیارگ
آھنآسنآھن
آزادآزاتآجو
آسمونآسمانآزمان
آستینآستونکآستیگ
آردآرت

آبآپ

آبلہآبلہترانبل
آتشآچشآس
آسودہآسودگآسیدگ
اِمشبیاِمشپیاِنشپی
آشوبآشوپکوکار
اَسپ اَسباَسپاَپس
شتُر اُوشتراُشتر

اَرزُناَرزن

اَندواَندوغم
اِسپنداناِسپتان

اَنباراَنبار

اَصلاََ ھرگزاَسُل

اَرزشاَرزشتبستار
بُردنبر  اگ

بِگوبُگوبہ ُ گُش
برناورنا

پختہپھتہپستہ پشّتہ
برنجبرنج

بربر

بریانبریانبریجان
بلبلبلبلکُلی
بیابانگیابان

بُقچہبُکچہ   بگچہگرنچ
بومبوم  “  بوُگُگُو
بناءبنابُنگیج
بانوبانک

باجباج

بیمبیمترس
بُزبُز

بارانگوارگ

بالشتبالشتسرجا
بستنبند اگ

بلہبلےھؤ
بخیہبکیہ

بندربندن

بھرامبھرام

بزنبجن

بُروتبَروت

بداَتبندات

بخاربہ ککّرّ  ‘  ککرّ

باریکبارگ

بلغمبلگ

بساطبستار

بسانبسات

بُنبن

بگیربگر

بیخبیھھ

بیزارشزار

پیشترپیسرساری
بیشترگیشتر

پیچیدنپیچگ

پشتپشت

فشنگپشنگ

پوپل فوپلپوپل

پاسُخپسّوپسّہ
پیہ  پیپیگ

پوست  چرم پوست چرم

پریپیری

پولکپلُک

پشمپشمپژم
پیازپیماز

پاکپاکپھک
پُلنگپُلنگ





پریشبپیریگیں شپ

پفھپ

پیرزالپیرزال

پیرمردپیرمرد

فیلفیل “ عربی لبزے “

پارسنگپارسنگپاسنگ
تر ، خیسیدہتر ، میسّتگ

تیشہتش

توامتوامجاڑ
توشہتوشگ

تیرگیتاروکیتہاروکی
تُنکتنک

تازہتاجگ

تلختھلزھر
تندورتندورترین
بہابہا

ترشترپش

تندتندترند
تخم تھمتوم
تپ  تبتپ

تربترپ

بھترگھتر

بنگبنگ

تبرتپر

دوردوردیر
داددات

بھبودگھبود

بازیگوازی

پندپنت

پارسال پیرارپیراریپیراریگ
پاپاد

تفنگتپنگتوپک
تمبورہتمبورگ

ترکیدنترکگ

تکمہتکمہتکمو
توپانتوپان

پھنادپھنات

پریدنپردیگ

تراشیدنتراشگ

تور  ‘ شغالتولگشگال
بُریدنبُرگ

جُلّجُلّ

جارجار

چنگل ‘ چنگالچنگل

چراچیا

چپلوچپلوک ‘ چپک

چرکچرکچلّ
چُرتچُرت

چپک زدنچاپ جن اگ

سُور ۔ جشنسُورسیر
چاہچاہچات
چنگچنگ

چریدنچرگ

چشیدنچش اگ

چَکیدنچک اگ

چندچُنتچنچو چنکیا
جامہجامگپشک
چترچتر

دردر

خیگ  ‘ خایہھیک

خاکھاک

خامہ  : خامھامگ

خداھُدا

خیدھید

خواہشھاھش  : واھشت

خردھرد

خروسکروس

خرھر

خوشہھوشگ : ھوش

خارشت : خارشھارشت

خرگوشکرگوشگ

خرماھرماھرماگ ‘ ناہ
خوردنور اگ

خفتنوپس اگ

خندھندکند
خشتھشت

خوراکوراک

خواجہواجہ

دوغدوگ

دستدست

خشکھُشک

دوشدوشی

دُمدمبلٹک
دیگ : دیغدیز

دوختدوچ

دُزدیدندزّ اگ

دوشیدندوش اگ

دوشیندوشی

درازدراج

دادندے اگ

دوددوتدیت
دزّددُزّ

دانہدانگ

درسداس

دِمدیم

دشمندژمندشمن
دیواردیوال

دُرجدُرج

دامادزامات

دُھلڈھل

دیزیزیک : زیگ
دنداندنتان

داشتندار اگ

درّدرّ

درختدرچک

دورغدروگ

دوغدوگ

دُشنامدُژنام دژمان ۔ زاہ
درخشدرپشجڑک
رودروت

ژفتزپت

ریشریش

ریشرِش

روباہروباہروبا
رُفت و روبرپتءُ روپ

ریخترِچ

رُستنرد اگ

ریگریک

رسیدنرس اگ

رُفتنروپ اگ

رود آھنرود

رِیمریم

زمستانزمستان

زادنزایگزاھگ
زودزوتزیت
زھرہزھرگ

زلو : زلوکزِراگ

زہزے

رُسوارزوارُسوا
رانران

زانزان

رامرامگ

رمہرمگ

زقزِک

زنُخزنُک

سختسک

ستائشستا

سوزسوچ

سیاہسیاہ

سیلابسیلاپ

سرب : اُسربسُرپ

سیخشیک

سنگسنگ

سوھانسوھان

سُرودسرودسروز
سایہسایگساھگ
سُفتنسمبگ

سائیدنسایگساھگ
سُمسُمبسُرمب
سِندانسندان

سردسردسارت
سُرمہسُرمگسِرمُگ  : کنجل
سیرسیرک

شورشورکوکار
شورسور

شبانشپانکشوانگ
شیبشیپ

شاخشاہ

کرایہکریہ




غوغاکوکار

کفتارھپتار

کدخداکھدا

کاہ گیاہکاہ

کاشیکاشیکاشیگ
کبگکبگ

کاردکارچ

کنارکُنر

کنجدکنچت

کُرّہکُرّگ

کَرّکَرّ

کودککودک

کُھنہکوھنگ

کاسہکاسگ

کلاغگُراگ

کُشتنکُش اگ

کِشتنکِش اگ

کشیدنکش اگ

غرّیدنگُرّ اگ

کُلبہکُلّ

کُندکنٹ

کور کور

کرانہکِرّ

کدام کدومکتامکجام  کوام
کُولکوپگ

کوزہکونْزگ

کجاکجاکوا
کرمکرم

کُُنجکُنجکنڈ
گوشگوش

گچگچچُن
گزرگزرک

گربہگربگ

گرانگران

گُرسنگژنشُد
گرگ گرکگرک

گرفتگپت

گریہگریوگ

گزّ   گزّ

گلہگلہ گلّوگلگ
گاؤمیشگامیش

لرزیدنلرزگدرْھگ
لکد  ‘ لگتلگت

لاغرلاگر

لوُ لُولولُکلی لوک
لگاملگام

لنگلنگ

مھارمھار

مادیانمادیان

مادہمادگ

میخمیھ

مردہمردگ

مگسکمگسکمکسک
ماشماش

مارمار

دیگدیزلوھی ۔ لوھیگ
ماستمستگ

موزموز

مُومودمید
مشک : مشکیزہمشک

مُزدمُزّ

مورمور

مرغمرگ

ماکیان : نیکیکماکیان ‘ نیکینک

مسنمزن

ناھارناھریسبارگ
نان : نونناننگن
نیمنیم

نان خورُرشتنارُوشت

نُکنُک

نافناپگ

نرنر

نھادنھاد

نالیدننال اگنار اگ
نِھالنِھال

نونوک

نوشتہ نبشتگ

نویسنبیس

نمنمب

نیشنیش

واموام

وافورباپور

ولی : ولیک : ولیکنبلے

ھمہھمک : ھمکس

ھُکہّھِک

یورشاُرش

چراغچراگ

بینی “ پوزپونْز

ناخنناکنناھن





جھلی نیمگا ھم بہ چاراِت گوں     ↨   ↨





خوکھوک ھُکھِک
تفنگتپنگتوپک
خزانھزّام

خشکھشک

خوشہھوشگھوش
خشتھشت

خرماھرما ھرماگناہ
صدسد

شصتشست

ھفتادھپتاد

باغباگ

خرکھارگ

گفتارگپتار

رفتاررپتار

گرفتارگرپتار

بختبھت

بخشبکش

خریدھرید

زُلفزُلپبیک
خنجرھنجر

سُرخسھر

سپید سفیداِسپیت

کلیدکلیت

مصریمزری

بالادبالادڈیل
دوزخدوزہ

تویتوک

ھمینھمے

بغلبگل

مقراضمگراز

اُمیداُمیت

فراخپراہ

چقماقچکمک مقناطیس

خوشوشوژ




































































































































































شما اِے سرجمیں لبز “ گال “ دیست اَنت


اِدا منی سردردی کش اگءِ مولءُ اِیوکا ھمیش اِنت کہ ھمکس اِے


لبزاں ھمے وڑا بہ نبیس اِیت گڑا بلوچی نبیس اگ رد گش اگ نہ


بیت اِنت پرچی کہ اِے بلوچی بندری تھر اِنت


بلے منی گپّءِ مولءُمراد اِے ھجبر نہ اِنت کہ ھمکس ھنچو رد


نبیس اِیت ، ھو لھتے مردم اَست اِنت کہ آ فارسیءِ “ خ “ غ “ ف “


پہ بلوچیءِ زگریں گالانی وستہ کارمرد کنت۔


 ایشیءَ چیں رند سراتک عربی لبزانی گوں عربی آباں نبیس اگ


یا نہ نبیس اگ ، ایشیءِ باروءَ یک نبشتانکے زوت پیداگ اِنت


“ ادا یک گپّے گُش اگ لوٹاں گپّ اِیش اِنت کہ اگاں یکے بہ بلوٹیت


بلوچی نبیس اگءِ جیڑہءَ راست بہ کنت ءُ وتی شورءَ بہ دات گڑا


مردم آئیءَ گُش اَنت کہ تو “ سید ظہور شاہ ھاشمیءِ “ پاگءَ سرا


کن اگ لوٹ ئے




گڑا من آ مردماں گُشاں کہ آ وتی زورءَ یا “ سید “ ءِ  بلوچی


رھبنداں شر بہ کن اَنت گڑا منّ آن اِش


گپّ اِیش اِنت کہ ھمے نہ منّ نیءَ سرجمیں کار خراب کرتگ اَنت


ءُ آ مردماں گوں عقیدہ پرستیءِ زورءَ کسّی گپّ گوش نہ داشتگ


اَنت ۔ من آ کساں گوں دزبندی کناں کہ آ سرجمیں مردمانی سوجاں


بچاراَنت ءُ  راھے در بہ گیج اَنت اَنچیں راھے کہ ھمکس ءُ ھمک


ھندءِ مردم شُت بہ کنت، ۔ ☺ ☺ ☺ ☺